خاخامی که مسلمان و آخوند شد
خاخامی که مسلمان و آخوند شد
در امّت کلیم خدا پیشوا شدم / دیدم محمّد است
محمدرضا شدم
خاخام آقابابا، مشهور زمانه بود و کوچهای که منزلش در محله یهودیان تهران ـ عودلاجان ـ واقع بود، به نام خودش بود، به اصطلاح روحانی محل و بزرگ یهود در تهران بود...
«ملا آقابابا» خاخام بزرگ یهود در دوره فتحعلیشاه قاجار
بود، در سال 1237 هجری قمری ـ 1822 میلادی( حدود 190 سال قبل) به همراه بیش از 70
نفر از پیروان یهودیاش اسلام آورد و به نام « فخرالاسلام آقا محمدرضا» شهرت یافت.
اما فخرالاسلام و خاخام آقابابای سابق که بود؟
ملاآقابابا، خاخام بزرگ یهود در دوره فتحعلیشاه قاجار بود
که 190 سال قبل به همراه بیش از 70نفر از پیروان یهودیاش اسلام آورد اسلام آوردن
خاخام بزرگ یهود در تهران آنقدر مهم بود که در مجلس اسلام آوردنش، علمای بزرگی چون
ملا احمد نراقی و میرزا بزرگ قائممقام هم در آن مجلس حاضر شدند. شگفتی داستان به
همین جا ختم نمیشود، خاخام سابق خیلی زود به کسوت روحانیت شیعه درآمد و شد
«حجتالاسلام محمدرضا فخرالاسلام».
اما شگفتی دیگر زندگی این خاخام آخوند شده، ردیهای بود که
او به زبان عبری بر یهودیت نوشت، البته متن عبری کتاب ظاهرا با توطئههای عمدی
مفقود شده، اما ترجمه فارسیاش منتشر شده است، البته صد سال قبل و با چاپ سنگی و
قدیمی!
داستان فخرالاسلام مورد توجه مستشرقان غربی قرار گرفته بود،
دانیل زادیک در کتاب «مباحثات دینی شیعیان امامی با یهودیان
در اواخر قرن هجدهم و نیمه نخست قرن نوزدهم میلادی» با ترجمه جواد مرشدلو ماجرای
فخرالاسلام را چنین روایت میکند: «کتاب فخرالاسلام سال 1292 هجری (1875 میلادی)
منتشر شد و منبع ارزشمندی از استدلال و ادّله را برای مسلمانان فراهم آورد. تغییر
دین رضایی و احتمالا کتابش، آنطور که گزارش شده است، باعث گرایش گروه پرشماری، از
یهودیان به اسلام شد؛ در سال 1292/6-1875 «بیش از هزار نفر» یهودی به اسلام
گرویدند، این کتاب زندگی اجتماعی یهودیان ایران را متحول و موجی از ردیهنویسیها و
انتقادات را علیه آنان فراهم کرد»
محمدرضا دو سال هم از پنجاه سال سلطنت ناصرالدین شاه قاجار
را درک کرد و سرانجام در 1266 هجری قمری جان به جانآفرین تسلیم کرد و مهمان خانه خدا شد
تا امروز، تنها تکریم وی شاید این بود کهبازماندگانش، قبرش را در سال 1352 شمسی
بازسازی کردند و به جای سنگ قبر قدیمی ـ که ذکرش را شنیدید ـ یک سنگ قبر امروزی با
خط نستعلیق جایش گذاشتند.
فخرالاسلام شیخ محمدرضا در ابتدای کتابش، چنین خود را معرفی
میکند:
«کمترین حقیر فقیر از سلسله علمای
بنیاسرائیل بودم و در میان ایشان از افاضل و اعیان بودم و همگی علمای بیتالمقدس و
ارباب فهم آن طایفه به فضل و تتبع من معترف بودند و در تمام عمر مشغول به تحصیل
علوم و مطالعه کتب سماوی و در مقام و متابعت رسوم انبیاء سلف و علمای خلف بودم و در
آن تجسس و طلب به غیر از تمیز میانه حق و باطل ادیان و وصول به طریق حق و ایقان
مطلبی و مقصودی نداشتم و پیوسته ظهور راه صواب را از مفتحالابواب سائل
بودم».
بشارت به پیامبر آخرالزمان ـ حضرت محمد(ص) و اشاره به ظهور
منجی آخرالزمان از نسل پیامبر(ص) و حتی نام دوازده امام که در تورات آمده است، از
جمله نکات قابل توجه کتاب «منقول الرضایی» فخرالاسلام است. «فخرالاسلام آقا
محمدرضا» در مسجد مظفری در منطقه سرقبرآقا در خیابان مولوی تهران آرمیده
است